ЭКОЛОГИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕНІҢ ШЕШІМІН БОЛЖАУ ҮШІН ИЕРАРХИЯНЫ ТАЛДАУ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.51452/kazatu.2021.2(109).604Ключевые слова:
экологиялық мәселе,қара шірік,мониторинг, критерий, эксперт, иерархияны талдау әдісі, шешім қабылдау.Аннотация
Мақала Каспийдің жағалау маңы аймағындағы топырақ күйіне экологиялық мониторинг жүргізу мақсатында, иерархияны талдау әдісі бойынша жүзеге асырылады.Каспий теңізі - әлемдегі экономикалық маңызы бар ең ірі тұйық, су алабы. Каспийдің экологиялық жағдайы соңғы жылдары су деңгейінің көтерілуімен байланысты. Мұнай кен орындарында су жағаға көтерілгенде, теңізге оралып, өзімен бірге ауыр металдар мен мұнай өнімдерін шайып алып кетеді де теңіз суын ластайды. Сондықтан, Каспийдің теңізінің жағалау маңы аймағындағы топырақтардың, физикалық-химиялық қасиеттері, топырақтардағы ауыр металдардың мөлшерлер күйі экологтар көмегімен болжанып,Каспийдің жағалау маңы аймағындағы топырақтың ластануына әсер ететін критерийлер іріктеліп, эксперттер көмегімен негізгі жұмыс бағаланды.Келесі кезекте иерархиядағы элементтердің басымдықтарын сызықтық жинақтау арқылы альтернативғаламдық басымдықтарды синтездеу.Жұмыс нәтижесінде, топырақтың қай критерий бойынша ластанғаны анықталып, алдағы бір жылдың ішінде топырақтың ластануына қай крийтеридің әсері көп екендігіне болжам жасалынды. Алынған нәтижелер негізінде шешім қабылданды.
