СҮТТІ-ЕТТІ БАҒЫТТАҒЫ ҚҰНАЖЫНДАРДЫҢ ДЕНЕ БІТІМІ МЕН СҮТ ӨНІМДІЛІГІ

Аннотация

Мақалада симментал тұқымы сиырларының экстрерьерін желілік әдісімен зерттеу, оның негізінде экстерьерлік профиль құрастыру, сүт өнімділігін және сүт сапасын бағалау, экстерьер көрсеткіштері және сүт өнімділігінің қарым-қатынас деректері келтірілді. Экстерьердің негізгі белгілерін бағалау, сүтті ірі қара шаруашылығының Республикалық палатасымен құрастырылғын «Симментал ірі қара малдың дене бітімін бағалау» стандартты әдіске сәйкес жүргізілді. Желілік әдіспен бағаланған cимментал тұқымы сиырларының экстерьеріайтарлықтай жақсы болған, дене бітімі үйлесімді, пропорционалды
түрде дамыған. Экстерьердің ең жоғары бағасы жалпы көрінісінеқойылды, орташа есеппен - 74,2 ұпай, алсиырлардыңдың көпшілігі 60-80 ұпайлармен сипатталды. Орташа алғанда, бағалауға кірген барлық тұмсалар қанағаттанарлық санатына ие болды. Тұмсалардың орташа тәуліктік өнімділігі 17,8 кг деңгейінде, майлылығы 3,75%, ақуыздылығы 3,23% болды. Сонымен қатар ақпан, мамыр, тамыз айларында өнімділік көрсеткішініңөзгеруібайқалды. Бұл өзгеру себебін сиырлардың төлдеуіменбайланыстырамыз. Жыл бойы орташа сүт мөлшерілимиттері 16,48-19,29 кг шенберіңде болған. Соматикалық
жасушалардың саны орташа есеппен – 293 мың/мл құрады. Көбінесе ауытқулар қыста және күз айларында байқалды. Сүт өнімділігі және желін белгілерінің арасындағы байланыс орташа төмен болды. Болашақта сиырлардыэкстерьері, өнімділігі мен сүт сапасы бойыншабағалау сиырлардың асыл тұқымдық индексінанықтауға мүмкіндік береді.