Қазақстандағы шошқа шаруашылығын талдау және даму тенденциялары
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.51452/kazatu.2025.3(127).2001Аннотация
Шошқа шаруашылығының тиімділігін арттыру мәселесі Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы үшін маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Тиімділіктің артуы халықтың осы азық-түлік өніміне қажеттілігін қанағаттандыру және азық-түлік қауіпсіздігінің параметрлеріне қол жеткізу үшін отандық ет өндірісінің көлемін ұлғайту қажеттілігінен туындап отыр.
Шошқа шаруашылығы саласының даму болашағы генетика, биотехнология, азықтандыру және ақпараттық технологиялар салаларындағы заманауи жетістіктерді пайдаланумен байланысты. Мал шаруашылығын дамытудың қазіргі кезеңінде молекулярлық-генетикалық зерттеулерге, жануарлардың асыл тұқымдық құндылығын бағалаудың инновациялық әдістеріне және бағалы генотиптердің көбеюіне ерекше мән берілуде.
Бұл мақалада Қазақстандағы шошқа тұқымдарының популяциясын, тұқымдық құрамын, өнімділік мүмкіндіктерін зерттеу мақсатында жүргізілген зерттеу нәтижелері, сонымен қатар дүние жүзіндегі шошқа шаруашылығы саласының дамуының кейбір көрсеткіштерімен салыстыру берілген. Дүниежүзілік ет өндірісіндегі шошқа етінің үлесі 38-40%, Ресейде – 30-32%, Қазақстанда – 14-15%. Дүние жүзінде шошқа етінің жылдық өндіріс көлемі 108 мың тоннадан асады. Республикада шошқа шаруашылығы ең дамыған Республиканың Солтүстік Қазақстан облысында, екінші орында Павлодар облысы, ал шошқа саны бойынша Қарағанды және Қостанай облыстары біршама төмен. Шошқа популяциясының айтарлықтай үлесін ауыл шаруашылығы кәсіпорындары – 55,3%, үй шаруашылықтары – 33,1%, жеке кәсіпкерлер мен шаруа қожалықтарының үлесі 11,6% құрайды. Шошқалардың асыл тұқымды тұқымдары келесі тұқымдармен ұсынылған: ірі ақ (Йоркшир), ландрас, дурок, ақсай қара-ақ, эдельшвейн және пиетрейн. Ең көп таралған тұқым - Үлкен ақ - 34% -дан астам.
Жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы зерттелген шошқа шаруашылықтарындағы шошқа тұқымдары үшін экономикалық пайдалы белгілердің орташа көрсеткіштері келтірілген. Қаралған малдың жалпы саны 26062 бас болды.
Жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы зерттелген шошқа шаруашылықтарындағы шошқа тұқымдары үшін экономикалық пайдалы белгілердің орташа көрсеткіштері келтірілген. Қаралған малдың жалпы саны 26062 бас болды.
