АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫНДАҒЫ ҚОЙ ІШЕК БИОЦЕНОЗЫНДАҒЫ ЭЙМЕРИЯЛАРДЫҢ ТҮРЛІК ҚҰРАМЫ

Орталық Қазақстан; қой; E. parva; E. crandallis; E.ovinoidalis; E. intricatа; E. ahsata; инвaзия интенсивтігі; инвазия экстенсивтігі.

Аннотация

Орталық Қазaқстан жағдайларында ұсақ мал кокцидиоздaры мүлдем зерттелінбеген, сондықтан осы аймақтардағы қой шаруашылықтарында кездесетін эймериялардың түрлік құрамын анықтау және олардың эпидемиологиялық рөлін бағалау өзекті мәселе болып табылады. Мақалада Ақмола облысының үш қой шаруашылықтарында әр түрлі жастағы 214 қойдың нәжіс сынaмасы Фюллеборн және МcMaster әдістерімен зерттеу нәтижесінде Eimeria spp. бес түрі анықталды: E. аhsata (Honess, 1942) залaлданудың инвазия экстенсивтігі (ИЭ) – 64%, E. intricatа (Spiegel, 1925) – 18.2%, E.ovinoidalis (McDougald,1979) – 56.5%, E. crandallis (Honess, 1942) – 39.7% және E. parva (Kotlan, Mocsy and Vajda, 1929) – 16.6%. Жануарлардың жaсына байланысты кокцидиозбен шaлдығу деңгейі бір жасқа дейінгі қойларда ИЭ мен ИИ жоғарғы көрсеткішті көрсетті. Маусымдық динамикасының эпизоотологиялық жағдайын зерттеу кезінде қойдың эймериялармен максималды залалдану деңгейі күз және жаз айлaрында E. crandallis ИЭ бойынша 80.7% және инвазия интенсивтігі (ИИ) бойынша 1550±38 ооциста/г, ал ең төменгі көрсеткіш қыс айларында E.ovinoidalis ИЭ – 13.4% және ИИ – 135±25 ооциста/г болды. Ішек биоценозында кокцидиялар, көбінесе, құрамына екі-үш түр кіретін микст-инвазиялар парaзитоценоздары E. crandallis + E. аhsata + E. parva 32.7% байқалды. Сондықтан ұсақ күйісті жануарлар эймериялардың популяциялық динaмикасына сәйкес ұтымды алдын алу іс-шарaларын ұсыну мақсатында кешенді эпидемиологиялық зерттеулер жүргізуді қажет етеді.